Umiera właściciel nieruchomości, czas mija i nadal zarówno w księgach wieczystych, ewidencji gruntów i budynków, czy w dokumentach gminy pobierającej podatek od nieruchomości, jako właściciel występuje osoba, która już nie żyje. Zastanawiasz się, jakie kroki podjąć, żeby uregulować jej stan prawny?

Pierwszym krokiem będzie postępowanie spadkowe.

Co do zasady, przeprowadzenie postępowania spadkowego, nie jest obowiązkowe. Już na pewno nie jest ono potrzebne jeżeli pozostawiony przez zmarłego majątek jest niewielkiej wartości i składa się np. tylko z drobnych ruchomości.

Postępowanie spadkowe nadal nie będzie obowiązkiem, choć może okazać się potrzebne, jeżeli w majątku spadkowym znajduje się samochód. Jeżeli chcemy go sprzedać lub po prostu przerejestrować na siebie, czyli nowego właściciela – spadkobiercę, musimy przeprowadzić postępowanie spadkowe, aby uzyskać dokument potwierdzający, iż spadkobiercami jesteśmy.

W przypadku jednak, kiedy umiera właściciel nieruchomości, mamy obowiązek ujawnienia prawa własności następców prawnych spadkodawcy w księgach wieczystych. W celu uregulowania stanu prawnego nieruchomości, musimy właśnie przeprowadzić postępowanie spadkowe.

Postępowanie spadkowe zdecydowanie przyda Ci się również jeżeli będziesz miał w planie, aby odziedziczoną nieruchomość sprzedać.

To właśnie ten temat poruszę w dzisiejszym artykule i wyjaśnię jakie kroki musisz podjąć, żeby uregulować stan prawny nieruchomości.

Obowiązek ujawnienia nowego właściciela

Zgodnie z przepisami ustawy o księgach wieczystych i hipotece, właściciel nieruchomości jest obowiązany do niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej (art. 35 ust.1 uokwih). Ujawnienie stanu prawnego nieruchomości, jego aktualizacja, służy zapewnieniu bezpieczeństwa obrotu.

W praktyce zdarza się to rzadko, niemniej Sąd może faktycznie wymierzyć opieszałemu właścicielowi grzywnę w wysokości od 500 do 10 000 zł w celu zmotywowania go do ujawnienia prawa własności.

Żeby dokonać wpisu w księdze wieczystej nowego właściciela, musimy właśnie przeprowadzić postępowanie spadkowe.

Jak przeprowadzić postępowanie spadkowe?

Postępowanie spadkowe można przeprowadzić na dwa sposoby, u notariusza lub przed Sądem.

Akt poświadczenia dziedziczenia

Nie bez powodu w takiej kolejności je wymieniłam. Zawsze w pierwszej kolejności polecam klientom rozważenie opcji załatwienia sprawy u notariusza, jako iż jest to rozwiązanie szybsze i łatwiejsze. Skorzystać można z niego w sytuacji, kiedy znani są wszyscy spadkobiercy i mogą oni się razem pojawić u notariusza.

Notariusz, czy to na podstawie dostarczonego testamentu, czy w przypadku jego braku na podstawie przepisów o dziedziczeniu ustawowym, sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Stwierdza w nim, kto jest spadkobiercą, czy też spadkobiercami, ustalając jednocześnie ich udziały w spadku.

Czyli umawiamy się na wizytę z notariuszem, gromadzimy wskazane przez niego dokumenty tj. akt zgonu spadkodawcy, odpisy aktów urodzenia, czy małżeństwa spadkobierców. Jeżeli u notariusza stawią się wszyscy spadkobiercy i przedstawią niezbędne dokumenty, może on już na tym jednym spotkaniu, sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia.

Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku

Jeżeli nie ma zgody pomiędzy spadkobiercami, czy też trudno ustalić w ogóle ich krąg, jedyną opcją staje się Sąd.

Tutaj, jak w każdym postępowaniu przed Sądem, trzeba uzbroić się w cierpliwość 😉

Do Sądu Rejonowego właściwego dla ostatniego miejsca zamieszania spadkodawcy, kierujemy wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Wskazujemy w nim zmarłego i wszystkie osoby, o których mamy wiedzę, a mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy. Dołączamy odpowiednio akt zgonu oraz inne akty stanu cywilnego wskazujące na pokrewieństwo ze zmarłym, osób wskazanych we wniosku jako spadkobierców (odpis skrócony aktu urodzenia, odpis skrócony aktu małżeństwa).

Jeżeli spadkodawca pozostawił testament, to dołączamy go w oryginale.

Sąd po przeprowadzonym postępowaniu, wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, wskazując kto dziedziczy po spadkodawcy i jeżeli osób jest więcej, to w jakim udziale.

Po uprawomocnieniu się postanowienia, składamy wniosek o wydanie jego odpisu wraz z klauzulą prawomocności.

Wpis do księgi wieczystej

Pamiętajmy, iż w sprawach spadkowych nawet jeżeli notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, nie ma on obowiązku, jak w przypadku np. umowy sprzedaży nieruchomości, złożenia wniosku o wpis i ujawnienie spadkobiercy czy spadkobierców jako nowych właścicieli nieruchomości. Nie zrobi tego również Sąd wydający postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.

Trzeba o to zadbać samemu. Więc jeżeli jesteś już w posiadaniu aktu poświadczenia dziedziczenia, czy też prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, możesz złożyć wniosek o ujawnienie nowego właściciela w księdze wieczystej.

Wniosek o ujawnienie nowego właściciela składamy na formularzu „KW-WPIS” i dołączamy do niego ww. dokumenty. Spadkobierca za taki wniosek uiszcza opłatę sądową w wysokości 150 zł.

Gdy sytuacja to uzasadnia, możemy oczywiście poczekać z wpisem do księgi wieczystej. Jeżeli na przykład, po uzyskaniu stwierdzenia nabycia spadku, czy aktu poświadczenia dziedziczenia, przeprowadzamy od razu dział spadku tj. np. poprzez przyznanie własności nieruchomości jednemu ze spadkobierców z obowiązkiem spłaty pozostałych, możemy dokonać wpisu do księgi wieczystej po tym jak zamierzonego działu dokonamy.

Podsumowanie

Czy więc zrobimy to niezwłocznie, czy chwilę później, zdecydowanie warto dopełnić tych formalności, przeprowadzić postępowanie spadkowe i zaktualizować księgę wieczystą. Prędzej, czy później zaniedbanie takie stanie się problemem, czy to po przez brak możliwości sprzedaży nieruchomości, czy też utrudnienia w uzyskaniu pozwolenia na budowę (brak możliwości wykazania prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane).

Co warto jeszcze podkreślić, najczęściej jeżeli zwlekamy z przeprowadzeniem postępowania spadkowego, jest ono później dużo bardzie skomplikowane. Trudniej dotrzeć do spadkobierców, czy też po prostu oni umierają, a w ich miejsce pojawiają się ich następcy, w liczbie mnogiej..

Zdecydowanie więc polecam nie odkładać tego na później, szczególnie że jak mam nadzieję widać powyżej, nie jest to nic szczególnie skomplikowanego 😊

Plan działania jest prosty:

1. postępowanie spadkowe – przed notariuszem lub w Sądzie,
2. wpis prawa własności do księgi wieczystej.